با گذشت 25 سال از زماني كه اولين مبتلاي به ايدز در كشور شناسايي شد، الگوي ابتلا به اين بيماري با رشدي خزنده در حال تغيير شكل است. آن زمان راه انتقال اين بيماري فرآورده‌هاي خوني آلوده بود، اما حالا كه بيش از دو‌ دهه از آن روزها مي‌گذرد، شيوه انتقال به سوي رفتارهاي جنسي پرخطر مي‌رود.

موج سوم ايدز در كشور آغاز شده؛ جرياني كه اين بار جوانان را نشانه گرفته است. مي‌گويند اگر هشدارها جدي گرفته نشود در آينده‌اي نه چندان دور جوانان بسياري در گرداب اين موج گرفتار خواهند شد.

افزايش 20 درصدي ابتلا به ايدز جنسي

الگوي ابتلا به ايدز در كشور بسرعت در حال تغيير است. گواه اين ادعا افزايش 20 درصدي ابتلا به ايدز جنسي در ميان مبتلايان است. نگراني‌ها از روند افزايشي روابط جنسي كنترل نشده در كشور كار را به جايي رسانده كه رئيس اداره ايدز وزارت بهداشت از افزايش 20 درصدي مبتلايان به اچ آي وي از طريق روابط جنسي در كشور به طور جدي ابراز نگراني مي‌كند.

عباس صداقت برآورد مي‌كند هنوز 70 هزار مبتلا به اچ آي وي در كشور ناشناخته مانده‌اند.

اين‌طور كه او مي‌گويد همچنان بيشترين موارد ابتلا به ايدز در كشور از طريق اعتياد تزريقي است، اما شواهد نشان مي‌دهد اين الگو در حال تغيير بوده و موارد ابتلا به روابط جنسي رو به افزايش است.

او توضيح مي‌دهد: سهم انتقال ايدز از طريق روابط جنسي از سال 65 تا 90 حدود 7 درصد بوده كه اين آمار سال گذشته به 10 درصد رسيده است.

بر اساس آخرين آمار جمع‌آوري شده از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي سراسر كشور تا ابتداي سال 91 در مجموع 24 هزار و 290 نفر مبتلا به اچ آي وي دركشور شناسايي شده‌اند كه 8/90 درصد آنان را مردان 2/9 درصد را زنان تشكيل مي‌دهند.

همچنين علل ابتلا به اچ آي وي در بين كل مواردي كه از سال 1365 تاكنون در كشور به ثبت رسيده است به ترتيب تزريق با وسایل مشترك در مصرف‌كنندگان مواد مخدر (6/69 درصد)، رابطه جنسي (5/10 درصد)، دريافت خون و فرآورده‌هاي خوني (يك درصد) و انتقال از مادر به كودك (يك درصد) بوده است و راه انتقال در 9/17 درصد از اين گروه نامشخص مانده است.پيش از اين اكثر مراكز پزشكي در گزارش‌هاي خود 60 درصد انتقال ايدز را از طريق استفاده از سرنگ مشترك معرفي مي‌كردند، اما در شرايط فعلي ابتلا به ايدز از طريق آميزش جنسي به نسبت به سال 1365 حدود 20 درصد افزايش پيدا كرده است.

تغيير الگوي ابتلا به ايدز در كشور موضوع نگران‌كننده‌اي بود كه وزير بهداشت نيز سال گذشته درباره آن هشدار داده و گفته بود: الگوي انتقال ايدز از سرنگ مشترك معتادان به روش‌هاي انتقال جنسي در حال تغيير است.مرضيه وحيددستجردي گفته بود هر زن خياباني آلوده به اين ويروس، مي‌تواند سالانه 100 نفر از مردان را بيمار كند.

روانگردان‌ها و رفتارهاي پرخطر

نوجواناني كه گرفتار دوستي‌هاي نه چندان سالم هستند و پايشان به مهماني‌هاي غيراخلاقي و به دنبال آن مصرف مواد مخدر و روانگردان باز شده بيش از سايرين در معرض خطر ابتلا به ايدز قرار دارند.رفتار‌هاي پرخطر نيز تشديدكننده شيوع ايدز است؛ هشدار مهمي كه پاي روانگردان‌ها نيز در آن به ميان كشيده شده است.

اين همان هشداري است كه عضو كميته كشوري ايدز نيز با اشاره به آن ورود مواد روانگردان در بين جوانان را خطر جديدي براي موج سوم ايدز در كشور مي‌داند و مي‌گويد: مصرف مواد روانگردان به طور كاذب سبب افزايش ميل‌جنسي در افراد مي‌شود و توانايي تصميم‌گيري و تفكر را از جوانان مي‌گيرد، بنابراين افرادي كه اين مواد را مصرف مي‌كنند به سمت رفتارهاي پرخطر هدايت مي‌شوند.

به گفته دكتر مينو محرز، مصرف مواد روانگردان و الكل از سوي جوانان خطر جديدي براي موج سوم ايدز است و اگر نتوانيم با مداخله مناسب، افزايش ابتلا به بيماري ايدز را در كشور كنترل كنيم بايد منتظر شيوع موج سوم ايدز از طريق رفتارهاي پرخطر طي پنج سال آينده باشيم.

در اين ميان نقش خانواده‌ها در آگاه‌سازي فرزندان را نمي‌توان ناديده گرفت؛ خانواده‌هايي كه در آن والدين با فرزندان خود دوست نيستند و فرزنداني كه از همان ابتدا رعايت چارچوب‌هاي صحيح رفتاري را در خانواده نياموخته‌اند، مي‌توانند دچار اشتباهات خطرساز شوند.

تربيت و آموزش صحيح جنسي نيز بهتر است از همان دوران كودكي شروع و بر اساس روش‌هاي تربيتي و آموزشي علمي پيش رود.در يك كلام، مبارزه با ايدز بايد با برنامه‌ريزي، بدون تعصب و بر اساس واقعيت‌ها باشد و برای هر گروه و قشري از جامعه بر اساس نيازمندي‌هاي خاص خودش برنامه‌ريزي شود.

اين شكاف را با آموزش پر كنيم

رشد خزنده ابتلا به ايدز از طريق روابط جنسي در حالي ادامه دارد كه خلأ آموزش به گروه‌هاي پرخطر مدت‌هاست حس مي‌شود. آموزش و آگاه‌سازي مردم در شرايطي مهم‌ترين تاثير را در كنترل اين بيماري دارد كه به گفته نماينده يونيسف در ايران، ميزان اطلاعات جوانان ايراني در مورد ايدز كمتر از 10 درصد است.

با اين‌كه كشور ما طي سال‌هاي اخير برنامه‌هاي آموزشي را در راستاي اطلاع‌رساني به مردم و بخصوص گروه‌هاي در معرض آسيب به اجرا گذاشته است، اما شكاف اطلاعاتي كه درمورد اين بيماري همچنان احساس مي‌شود بايد با برنامه‌‌ريزي اساسي دستگاه‌هاي متولي پر شود.